Nguồn : http://www.jovp.org/vanh0a/?p=15
Nguyên Thị Vật Ngữ (Những câu chuyện về hoàng tử Genji)
August 22, 2007 Truyện kể Genji (Kanji: 源氏物語 Genji monogatari; Hán Việt: Nguyên Thị vật ngữ) là một trường thiên tiểu thuyết của nữ sĩ cung đình Nhật Bản có biệt danh là Murasaki Shikibu (紫式部 | Tử Thức Bộ, 978-1016) sống dưới trướng của thứ phi Akiko trong cung Fujitsubo triều Thiên hoàng Ichijo (986-1011), không rõ tên thật của nàng là gì.
Hình minh họa chương 20
Truyện được sáng tác vào khoảng những năm 1010 thời đại Heian bằng
chữ viết kana, theo thể loại monogatari (truyện) cổ điển đã có lịch sử
phát triển từ 200 năm trước đó của Nhật Bản.
Tác phẩm gồm 54 chương, thuộc một trong những truyện dài nhất, phức
tạp nhất về nội dung và quyến rũ nhất về mặt hình thức trong lịch sử
văn học thế giới. Trở thành một hiện tượng có một không hai đối với văn
học nhân loại thời trung thế kỷ tiền Phục hưng: về mặt lịch sử truyện
được đánh giá là tiểu thuyết theo nghĩa hiện đại đầu tiên của nhân
loại, sớm hơn rất nhiều so với sự ra đời của tiểu thuyết ở châu Âu với
tác phẩm Đôn Kihôtê của Miguel de Cervantes vào thế kỷ 16.
~Nội dung~
Tác phẩm gồm hai phần: phần chính gồm khoảng 44 chương đầu tiên đề
cập đến thân phận và những cuộc phiêu lưu tình ái trong cung đình của
hoàng tử Genji tại kinh đô. 10 chương tiếp theo lấy bối cảnh ngoài kinh
đô là miền Uji. Đây là những chương tuyệt tác được gọi là Uji thập
thiếp (Uji jujo), viết về người con trai trên danh nghĩa của Genji tên
là Kaoru và đứa cháu ngoại của Genji là hoàng tử Niou.
Phần chính
Truyện bắt đầu từ sự sủng ái của hoàng đế với một cung phi xinh đẹp,
nàng Kiritsubo, một phụ nữ không xuất thân từ tầng lớp thượng lưu. Kết
quả của tình yêu giữa nàng với hoàng đế là đứa con trai được đặt tên
Genji.
Cậu bé Genji, được tất cả mọi người yêu thương, kể cả những người
trước kia ghen ghét mẹ cậu, bởi cậu rất khôi ngô, thông minh, tài ba và
có sức quyến rũ lạ thường. Vì quá yêu con trai, không muốn con sa vào
vòng thăng trầm của vận mệnh, vua cha đã quyết định không nhường ngôi
cho chàng mà để chàng sống một cuộc sống tự do như những người bình
thường.
Khi Genji 12 tuổi, theo lệnh của triều đình, chàng làm lễ trưởng
thành và lấy cô gái con tể tướng, tên là Aoi, hơn chàng 4 tuổi làm vợ.
Nhưng cũng từ đây cuộc đời của chàng là hành trình không mệt mỏi trong
nhu cầu “hầu hạ” những người đàn bà mang lại cho chàng khoái cảm và bỏ
rơi vợ. Xúc cảm tình yêu đầu tiên của chàng lại với chính người mẹ kế
Fujitsubo, người thiếp của vua cha. Nàng rất trẻ và xinh đẹp nhưng với
Genji đó là một người không thể với tới. Sau đó chàng tình cờ làm quen
nàng Utsusemi, vợ của một viên quan cấp tỉnh. Nhưng mọi nỗ lực của
Genji đều bị tan vỡ trước sự cứng rắn và khéo léo của Utsusemi. Genji
đã từng lẻn đến giường Utsusemi nhưng nàng chạy thoát và để con gái
mình là Nokia-no-ogi thay thế.
Trong năm này Genji cũng đã trải qua cú sốc đầu tiên trong đời do
chuyện tình ái. Chàng yêu Yugao, cô gái yêu của người bạn Genji tên là
Chujo, và tận hưởng mối tình tại một căn nhà nhỏ nghèo nàn bên rìa
thành phố. Tại đây, Rokujo, một cung phi 27 tuổi chàng đã bỏ rơi, thể
hiện lòng ghen tuông dữ dội khiến Yugao bị chết. Genji cũng suy sụp
tinh thần nặng nề. Trong cố gắng thoát khỏi bùa mê của Rokujo, chàng
gặp một pháp sư nổi tiếng trên đất Trung Quốc và tại đây chàng tìm thấy
một người con gái sau này đã trở thành tình yêu lâu bền và sâu sắc nhất
cuộc đời chàng: cô bé Murasaki, tuy mới 10 tuổi, nhưng có một nhan sắc
tuyệt mĩ và giống Fujitsubo như đúc, làm sống dậy trong lòng chàng mối
tình vụng trộm đầu tiên với Fujitsubo. Khi trở về thủ đô cùng Murasaki,
chàng đã quay lại với Fujitsubo khi biết nàng không còn ở bên quốc
vương cha đẻ của chàng nữa. Mối tình vụng trộm để lại hậu quả:
Fujitsubo sinh một đứa con giống hệt Genji. Sau này đứa con trai đó lên
ngôi với cái tên Reisen.
Suốt những năm sau, Genji tiếp tục quan hệ với nhiều phụ nữ khác
nhau và họ đều được hưởng thiện cảm lớn lao và ít nhiều bền lâu của
chàng. Đó là Sue-tsumu-hona, cô gái hay ngượng ngùng và khiêm nhường,
có chút yếu điểm về ngoại hình; Genji-no-naishi, người đàn bà quý phái
đã cao tuổi có cặp lông mày trắng thôi miên người khác phái;
Hanna-chiru-haso, một phụ nữ trầm tính, thiếu say đắm nhưng lại dễ chịu
như một người bạn gái v.v.
Khi Genji ngoài 20 tuổi, vua cha thoái vị nhường ngôi cho người con
cả và Genji trở thành thái tử. Tại buổi lễ tấn phong công chúa
San-no-miya làm tư tế một ngôi đền Thần đạo, tác giả mô tả cho chúng ta
thấy sự xung đột giữa hai địch thủ: người vợ được luật pháp thừa nhận
của Genji là nàng Aoi tuyệt sắc với người tình cũ Rokujo. Kết quả của
cuộc đánh ghen ấy là sự đày đọa của dòng họ khiến Aoi bị chết, để lại
đứa con trai của nàng với Genji tên là Yugiki. Genji cuối cùng đã đoán
ra rằng Rokujo si tình là nguyên nhân cái chết bi thảm của cả Yugao và
Aoi nên ra mặt lạnh nhạt. Rokujo cũng đoạn tuyệt với Genji để trở về
tỉnh Ise, đồng thời gửi gắm con gái Akiyoshi cho Genji chăm sóc.
Akiyoshi sau này đã trở thành nữ hoàng đệ nhị. Một thời gian ngắn sau
khi Aoi chết, Genji đã chia sẻ tình cảm với Murasaki, vào lúc chàng 22
tuổi và Murasaki mới 15 tuổi. Tuy nhiên, dù rất yêu Murasaki, Genji
cũng không thể lấy nàng vì nàng không thuộc tầng lớp đại quý tộc.
Murasaki trở thành người vợ không chính thức, nhưng có ảnh hưởng sâu
sắc đến chàng trong suốt những năm tháng về sau.
Vua cha từ trần, Genji lâm vào hoàn cảnh khó khăn do triều đình rơi
vào tay dòng họ thù địch của mẹ vị hoàng đế mới, thái hậu Kokiden.
Trong những năm tháng ấy Genji bất ngờ làm quen với nàng Oborotsuki của
dòng họ này, nhưng do những người thân của nàng luôn muốn nàng được nhà
vua kế nhiệm sủng ái nên đã đày Genji ra Tsuma. Genji bị lưu đày ở đây
từ năm 26 đến năm 27 tuổi và cũng trong thời gian này, Akashi, con gái
một vị tu sĩ, trở thành người tình của chàng.
Trong thời gian lưu đày, tại hoàng cung nhiều biến cố nghiêm trọng
xảy ra dẫn tới cái chết của người đứng đầu dòng họ thù địch và mọi
người giải thích do bắt Genji đi đày nên các thần linh trừng phạt.
Genji lại được hồi cung trong trang trọng và danh dự. Hoàng đế Tsuraku
thoái vị nhường ngôi cho Reisen, người được cho là con trai của Genji.
Từ đây Genji bắt đầu có vị trí và quyền lực quan trọng trong giới quý
tộc. Cũng trong những năm này, Akashi sinh con gái đặt tên là
Akashi-hina, sau đó nàng trao con cho Genji nuôi dưỡng rồi bỏ vào núi.
Genji xây cho mình một cung điện mới tráng lệ ở kinh đô, đặt tên là
Rokujo-in và đưa tất cả những người phụ nữ thân thiết của chàng đến vui
vầy. Trong những năm này có lúc chàng còn ngẫu nhiên gặp lại tình yêu
thời trẻ, nàng Utsusemi, trong một chuyến du ngoạn và họ trao cho nhau
những bài thơ tashi. Nàng Utsusemi sau đó cắt tóc đi tu và rời khỏi thế
giới trần tục.
Tại cung điện Rokujo-in ngày nối ngày luân phiên như những ngày hội
huy hoàng và vinh quang của Genji đã đạt tột đỉnh. Nhưng số phận bắt
đầu rình rập chàng, những năm tháng cuối đời của chàng trôi qua trong
sầu muộn, hạnh phúc lung lay, những tai họa ập đến nối tiếp nhau với ba
biến cố chính: sự kiện thứ nhất là những câu chuyện xúc động quanh cô
gái Tamakatsura, đó là đứa con của người tình cũ Yugao (đã chết trong
vòng tay Genji vì sự ghen tuông của Rokujo) với bạn Genji là chàng
Chujo. Tamakatsura là một cô gái cực kỳ sâu sắc và quyến rũ khiến Genji
rất có cảm tình, và Genji đã vô cùng sầu não khi quanh Tamakatsura luôn
rập rình những chàng trai kiệt xuất. Sự kiện thứ hai gây chấn động mạnh
đến Genji đó là việc khám phá bí mật: vị hoàng đế Reisen chính là con
trai ruột của chàng. Reisen sau khi biết chuyện đã phong cho Genji chức
vụ cao nhất của quốc gia và lệnh cho tất cả phải tỏ lòng tôn kính với
Genji như phụ thân của hoàng đế. Điều này khiến mặc cảm phản bội vua
cha hồi trẻ khi ngoại tình với người thiếp Fujitsubo của cha trở thành
nỗi ám ảnh Genji khi về già. Sự kiện thứ ba hoàn toàn giết chết Genji.
Nàng San-no-miya (Onnasan), con gái yêu của vị cựu hoàng Suzaku gửi gắm
Genji nuôi nấng và bảo vệ, đã khiến Genji nảy nở mối tình sâu nặng cuối
cùng lúc tuổi đã xế chiều. Tình yêu được thử thách từ lâu với nàng
Murasaki bị nghiêng ngả và Murasaki đã chết trong tuyệt vọng vì bị bội
bạc, để lại niềm thương vô hạn cho cả Genji và chàng thanh niên Yugiri,
con của Genji với người vợ đầu Aoi. Nhưng San-no-miya ngây thơ và thùy
mị tuy bề ngoài vẫn ngoan ngoãn với Genji chồng nàng, thì trái tim của
nàng lại thuộc về một người trai trẻ quý tộc Kashiwaki con của Chujo,
bạn thân và cũng là tình địch trong tình yêu của Genji. San-no-miya và
Kashiwaki thực sự đã hưởng hạnh phúc tròn vẹn ngay chính trong ngôi nhà
của Genji. Kết quả nàng San-no-miya sinh một đứa con giống hệt
Kashiwaki và đặt tên là Kaoru. Nhân vật Kaoru cuối cùng bổ sung cho
cuốn tiểu thuyết đã đẩy số phận Genji đến sự định đoạt có tính nhân
quả: gieo gió ắt gặp bão, nghiệp chướng đã nói lời của mình.
Uji thập thiếp
Phần hai của tác phẩm mở đầu bằng câu: “Genji đã chết, và không ai
có thể thay thế được chàng”, nhưng tác phẩm vẫn tiếp tục bám theo số
phận các nhân vật còn sống, tập trung vào quan hệ tay ba giữa Kaoru,
hoàng tử Niou cháu trai Genji, và cô gái xinh đẹp Ukifune. Tóm tắt của
phần này như sau:
Hoàng thân Hachi em trai của Genji có hai cô con gái, Oigimi và
Nakanokimi. Sau khi cung điện bị cháy, Hachi phải đưa gia đình chuyển
về trang trại ở Uji sống. Hoàng tử Kaoru, trên danh nghĩa là con của
Genji và San-no-miya, nhưng thực chất là con của Kashiwaki và
San-no-miya, đến Uji theo học kinh Phật với hoàng thân. Mấy năm sau
hoàng thân mất, Niou, cháu ngoại của Genji mới 14 tuổi, say mê cô em
Nakanokimi và nhờ Kaoru làm mối. Còn Kaoru lại muốn cưới cô chị Oigimi.
Nhưng Oigimi muốn Kaoru lấy cô em gái nàng nên đã tìm cách đẩy Kaoru
đến giường của cô em.
Oigimi lâm trọng bệnh chết, hai chàng trai thu xếp cho Nakanokimi về
kinh đô. Có một cô gái giống Oigimi đến tìm gặp Nakanokimi. Đây là đứa
con hoang của hoàng thân Hachi tên là Ukifune (Phù Châu, tức con thuyền
trôi nổi), đang được quan tổng trấn ở Hitachi nuôi dưỡng. Khi Ukifune
ghé lại Uji trong chuyến đi viếng mộ cha, nàng đã gặp Kaoru, và Kaoru
ngỡ tưởng Oigimi tái sinh, do hai nàng giống nhau như đúc và đều xinh
đẹp, tài hoa. Để tránh hoàn cảnh khó chịu ở nhà cha nuôi, Ukifune phải
tìm đến chỗ Nakanokimi trú tạm và tại đây nàng lại gặp Niou. Với sự
giúp đỡ của Kaoru, mẹ Ukifune thu xếp cho nàng về Uji. Kaoru đã có
những ngày gần gũi bên Ukifune khi dạy nàng học đàn. Thật trớ trêu khi
cả Kaoru và Niou đều yêu mê mệt Ukifune, còn Ukifune ban đầu yêu Kaoru,
nhưng sau đó lại bị cuốn vào mối tình cháy rực của chàng trai trẻ Niou.
Cuối cùng, hầu như quẫn trí khi đối diện với sự lựa chọn, cân nhắc khó
khăn trong tình cảm, Ukifune đã bỏ trốn và trầm mình xuống dòng sông ở
Uji. Một gia đình tăng ni đã cứu nàng, đưa nàng về Ono và nàng đã xuống
tóc quy y.
Trong niềm thương nhớ Ukifune vô hạn, Kaoru đã nhận đứa em trai nàng
(cùng cha khác mẹ) làm tiểu đồng. Khi biết Ukifune chưa chết mà đang ẩn
tu, chàng đã đem theo cậu tiểu đồng đi tìm nàng. Đứa em trai cầm thư
của Kaoru xin gặp người chị yêu, nhưng cậu vô cùng đau khổ khi Ukifune
không ra gặp, ở sau bức màn lạnh lùng trả lại thư. Chàng sứ giả lủi
thủi ra về. Câu chuyện dừng lại ở đây, khi con thuyền trôi nổi Ukifune
đã ở bên kia bờ thế tục.
Việc tóm tắt tác phẩm như trên là rất sơ sài, do nội dung truyện hết
sức phức tạp với khoảng 400 nhân vật, trong đó tập hợp nhiều bối cảnh
khác nhau và có tới 30 nhân vật chính.
Nguyên Thị Vật Ngữ (Những câu chuyện về hoàng tử Genji)
August 22, 2007 Truyện kể Genji (Kanji: 源氏物語 Genji monogatari; Hán Việt: Nguyên Thị vật ngữ) là một trường thiên tiểu thuyết của nữ sĩ cung đình Nhật Bản có biệt danh là Murasaki Shikibu (紫式部 | Tử Thức Bộ, 978-1016) sống dưới trướng của thứ phi Akiko trong cung Fujitsubo triều Thiên hoàng Ichijo (986-1011), không rõ tên thật của nàng là gì.
Hình minh họa chương 20
Truyện được sáng tác vào khoảng những năm 1010 thời đại Heian bằng
chữ viết kana, theo thể loại monogatari (truyện) cổ điển đã có lịch sử
phát triển từ 200 năm trước đó của Nhật Bản.
Tác phẩm gồm 54 chương, thuộc một trong những truyện dài nhất, phức
tạp nhất về nội dung và quyến rũ nhất về mặt hình thức trong lịch sử
văn học thế giới. Trở thành một hiện tượng có một không hai đối với văn
học nhân loại thời trung thế kỷ tiền Phục hưng: về mặt lịch sử truyện
được đánh giá là tiểu thuyết theo nghĩa hiện đại đầu tiên của nhân
loại, sớm hơn rất nhiều so với sự ra đời của tiểu thuyết ở châu Âu với
tác phẩm Đôn Kihôtê của Miguel de Cervantes vào thế kỷ 16.
~Nội dung~
Tác phẩm gồm hai phần: phần chính gồm khoảng 44 chương đầu tiên đề
cập đến thân phận và những cuộc phiêu lưu tình ái trong cung đình của
hoàng tử Genji tại kinh đô. 10 chương tiếp theo lấy bối cảnh ngoài kinh
đô là miền Uji. Đây là những chương tuyệt tác được gọi là Uji thập
thiếp (Uji jujo), viết về người con trai trên danh nghĩa của Genji tên
là Kaoru và đứa cháu ngoại của Genji là hoàng tử Niou.
Phần chính
Truyện bắt đầu từ sự sủng ái của hoàng đế với một cung phi xinh đẹp,
nàng Kiritsubo, một phụ nữ không xuất thân từ tầng lớp thượng lưu. Kết
quả của tình yêu giữa nàng với hoàng đế là đứa con trai được đặt tên
Genji.
Cậu bé Genji, được tất cả mọi người yêu thương, kể cả những người
trước kia ghen ghét mẹ cậu, bởi cậu rất khôi ngô, thông minh, tài ba và
có sức quyến rũ lạ thường. Vì quá yêu con trai, không muốn con sa vào
vòng thăng trầm của vận mệnh, vua cha đã quyết định không nhường ngôi
cho chàng mà để chàng sống một cuộc sống tự do như những người bình
thường.
Khi Genji 12 tuổi, theo lệnh của triều đình, chàng làm lễ trưởng
thành và lấy cô gái con tể tướng, tên là Aoi, hơn chàng 4 tuổi làm vợ.
Nhưng cũng từ đây cuộc đời của chàng là hành trình không mệt mỏi trong
nhu cầu “hầu hạ” những người đàn bà mang lại cho chàng khoái cảm và bỏ
rơi vợ. Xúc cảm tình yêu đầu tiên của chàng lại với chính người mẹ kế
Fujitsubo, người thiếp của vua cha. Nàng rất trẻ và xinh đẹp nhưng với
Genji đó là một người không thể với tới. Sau đó chàng tình cờ làm quen
nàng Utsusemi, vợ của một viên quan cấp tỉnh. Nhưng mọi nỗ lực của
Genji đều bị tan vỡ trước sự cứng rắn và khéo léo của Utsusemi. Genji
đã từng lẻn đến giường Utsusemi nhưng nàng chạy thoát và để con gái
mình là Nokia-no-ogi thay thế.
Trong năm này Genji cũng đã trải qua cú sốc đầu tiên trong đời do
chuyện tình ái. Chàng yêu Yugao, cô gái yêu của người bạn Genji tên là
Chujo, và tận hưởng mối tình tại một căn nhà nhỏ nghèo nàn bên rìa
thành phố. Tại đây, Rokujo, một cung phi 27 tuổi chàng đã bỏ rơi, thể
hiện lòng ghen tuông dữ dội khiến Yugao bị chết. Genji cũng suy sụp
tinh thần nặng nề. Trong cố gắng thoát khỏi bùa mê của Rokujo, chàng
gặp một pháp sư nổi tiếng trên đất Trung Quốc và tại đây chàng tìm thấy
một người con gái sau này đã trở thành tình yêu lâu bền và sâu sắc nhất
cuộc đời chàng: cô bé Murasaki, tuy mới 10 tuổi, nhưng có một nhan sắc
tuyệt mĩ và giống Fujitsubo như đúc, làm sống dậy trong lòng chàng mối
tình vụng trộm đầu tiên với Fujitsubo. Khi trở về thủ đô cùng Murasaki,
chàng đã quay lại với Fujitsubo khi biết nàng không còn ở bên quốc
vương cha đẻ của chàng nữa. Mối tình vụng trộm để lại hậu quả:
Fujitsubo sinh một đứa con giống hệt Genji. Sau này đứa con trai đó lên
ngôi với cái tên Reisen.
Suốt những năm sau, Genji tiếp tục quan hệ với nhiều phụ nữ khác
nhau và họ đều được hưởng thiện cảm lớn lao và ít nhiều bền lâu của
chàng. Đó là Sue-tsumu-hona, cô gái hay ngượng ngùng và khiêm nhường,
có chút yếu điểm về ngoại hình; Genji-no-naishi, người đàn bà quý phái
đã cao tuổi có cặp lông mày trắng thôi miên người khác phái;
Hanna-chiru-haso, một phụ nữ trầm tính, thiếu say đắm nhưng lại dễ chịu
như một người bạn gái v.v.
Khi Genji ngoài 20 tuổi, vua cha thoái vị nhường ngôi cho người con
cả và Genji trở thành thái tử. Tại buổi lễ tấn phong công chúa
San-no-miya làm tư tế một ngôi đền Thần đạo, tác giả mô tả cho chúng ta
thấy sự xung đột giữa hai địch thủ: người vợ được luật pháp thừa nhận
của Genji là nàng Aoi tuyệt sắc với người tình cũ Rokujo. Kết quả của
cuộc đánh ghen ấy là sự đày đọa của dòng họ khiến Aoi bị chết, để lại
đứa con trai của nàng với Genji tên là Yugiki. Genji cuối cùng đã đoán
ra rằng Rokujo si tình là nguyên nhân cái chết bi thảm của cả Yugao và
Aoi nên ra mặt lạnh nhạt. Rokujo cũng đoạn tuyệt với Genji để trở về
tỉnh Ise, đồng thời gửi gắm con gái Akiyoshi cho Genji chăm sóc.
Akiyoshi sau này đã trở thành nữ hoàng đệ nhị. Một thời gian ngắn sau
khi Aoi chết, Genji đã chia sẻ tình cảm với Murasaki, vào lúc chàng 22
tuổi và Murasaki mới 15 tuổi. Tuy nhiên, dù rất yêu Murasaki, Genji
cũng không thể lấy nàng vì nàng không thuộc tầng lớp đại quý tộc.
Murasaki trở thành người vợ không chính thức, nhưng có ảnh hưởng sâu
sắc đến chàng trong suốt những năm tháng về sau.
Vua cha từ trần, Genji lâm vào hoàn cảnh khó khăn do triều đình rơi
vào tay dòng họ thù địch của mẹ vị hoàng đế mới, thái hậu Kokiden.
Trong những năm tháng ấy Genji bất ngờ làm quen với nàng Oborotsuki của
dòng họ này, nhưng do những người thân của nàng luôn muốn nàng được nhà
vua kế nhiệm sủng ái nên đã đày Genji ra Tsuma. Genji bị lưu đày ở đây
từ năm 26 đến năm 27 tuổi và cũng trong thời gian này, Akashi, con gái
một vị tu sĩ, trở thành người tình của chàng.
Trong thời gian lưu đày, tại hoàng cung nhiều biến cố nghiêm trọng
xảy ra dẫn tới cái chết của người đứng đầu dòng họ thù địch và mọi
người giải thích do bắt Genji đi đày nên các thần linh trừng phạt.
Genji lại được hồi cung trong trang trọng và danh dự. Hoàng đế Tsuraku
thoái vị nhường ngôi cho Reisen, người được cho là con trai của Genji.
Từ đây Genji bắt đầu có vị trí và quyền lực quan trọng trong giới quý
tộc. Cũng trong những năm này, Akashi sinh con gái đặt tên là
Akashi-hina, sau đó nàng trao con cho Genji nuôi dưỡng rồi bỏ vào núi.
Genji xây cho mình một cung điện mới tráng lệ ở kinh đô, đặt tên là
Rokujo-in và đưa tất cả những người phụ nữ thân thiết của chàng đến vui
vầy. Trong những năm này có lúc chàng còn ngẫu nhiên gặp lại tình yêu
thời trẻ, nàng Utsusemi, trong một chuyến du ngoạn và họ trao cho nhau
những bài thơ tashi. Nàng Utsusemi sau đó cắt tóc đi tu và rời khỏi thế
giới trần tục.
Tại cung điện Rokujo-in ngày nối ngày luân phiên như những ngày hội
huy hoàng và vinh quang của Genji đã đạt tột đỉnh. Nhưng số phận bắt
đầu rình rập chàng, những năm tháng cuối đời của chàng trôi qua trong
sầu muộn, hạnh phúc lung lay, những tai họa ập đến nối tiếp nhau với ba
biến cố chính: sự kiện thứ nhất là những câu chuyện xúc động quanh cô
gái Tamakatsura, đó là đứa con của người tình cũ Yugao (đã chết trong
vòng tay Genji vì sự ghen tuông của Rokujo) với bạn Genji là chàng
Chujo. Tamakatsura là một cô gái cực kỳ sâu sắc và quyến rũ khiến Genji
rất có cảm tình, và Genji đã vô cùng sầu não khi quanh Tamakatsura luôn
rập rình những chàng trai kiệt xuất. Sự kiện thứ hai gây chấn động mạnh
đến Genji đó là việc khám phá bí mật: vị hoàng đế Reisen chính là con
trai ruột của chàng. Reisen sau khi biết chuyện đã phong cho Genji chức
vụ cao nhất của quốc gia và lệnh cho tất cả phải tỏ lòng tôn kính với
Genji như phụ thân của hoàng đế. Điều này khiến mặc cảm phản bội vua
cha hồi trẻ khi ngoại tình với người thiếp Fujitsubo của cha trở thành
nỗi ám ảnh Genji khi về già. Sự kiện thứ ba hoàn toàn giết chết Genji.
Nàng San-no-miya (Onnasan), con gái yêu của vị cựu hoàng Suzaku gửi gắm
Genji nuôi nấng và bảo vệ, đã khiến Genji nảy nở mối tình sâu nặng cuối
cùng lúc tuổi đã xế chiều. Tình yêu được thử thách từ lâu với nàng
Murasaki bị nghiêng ngả và Murasaki đã chết trong tuyệt vọng vì bị bội
bạc, để lại niềm thương vô hạn cho cả Genji và chàng thanh niên Yugiri,
con của Genji với người vợ đầu Aoi. Nhưng San-no-miya ngây thơ và thùy
mị tuy bề ngoài vẫn ngoan ngoãn với Genji chồng nàng, thì trái tim của
nàng lại thuộc về một người trai trẻ quý tộc Kashiwaki con của Chujo,
bạn thân và cũng là tình địch trong tình yêu của Genji. San-no-miya và
Kashiwaki thực sự đã hưởng hạnh phúc tròn vẹn ngay chính trong ngôi nhà
của Genji. Kết quả nàng San-no-miya sinh một đứa con giống hệt
Kashiwaki và đặt tên là Kaoru. Nhân vật Kaoru cuối cùng bổ sung cho
cuốn tiểu thuyết đã đẩy số phận Genji đến sự định đoạt có tính nhân
quả: gieo gió ắt gặp bão, nghiệp chướng đã nói lời của mình.
Uji thập thiếp
Phần hai của tác phẩm mở đầu bằng câu: “Genji đã chết, và không ai
có thể thay thế được chàng”, nhưng tác phẩm vẫn tiếp tục bám theo số
phận các nhân vật còn sống, tập trung vào quan hệ tay ba giữa Kaoru,
hoàng tử Niou cháu trai Genji, và cô gái xinh đẹp Ukifune. Tóm tắt của
phần này như sau:
Hoàng thân Hachi em trai của Genji có hai cô con gái, Oigimi và
Nakanokimi. Sau khi cung điện bị cháy, Hachi phải đưa gia đình chuyển
về trang trại ở Uji sống. Hoàng tử Kaoru, trên danh nghĩa là con của
Genji và San-no-miya, nhưng thực chất là con của Kashiwaki và
San-no-miya, đến Uji theo học kinh Phật với hoàng thân. Mấy năm sau
hoàng thân mất, Niou, cháu ngoại của Genji mới 14 tuổi, say mê cô em
Nakanokimi và nhờ Kaoru làm mối. Còn Kaoru lại muốn cưới cô chị Oigimi.
Nhưng Oigimi muốn Kaoru lấy cô em gái nàng nên đã tìm cách đẩy Kaoru
đến giường của cô em.
Oigimi lâm trọng bệnh chết, hai chàng trai thu xếp cho Nakanokimi về
kinh đô. Có một cô gái giống Oigimi đến tìm gặp Nakanokimi. Đây là đứa
con hoang của hoàng thân Hachi tên là Ukifune (Phù Châu, tức con thuyền
trôi nổi), đang được quan tổng trấn ở Hitachi nuôi dưỡng. Khi Ukifune
ghé lại Uji trong chuyến đi viếng mộ cha, nàng đã gặp Kaoru, và Kaoru
ngỡ tưởng Oigimi tái sinh, do hai nàng giống nhau như đúc và đều xinh
đẹp, tài hoa. Để tránh hoàn cảnh khó chịu ở nhà cha nuôi, Ukifune phải
tìm đến chỗ Nakanokimi trú tạm và tại đây nàng lại gặp Niou. Với sự
giúp đỡ của Kaoru, mẹ Ukifune thu xếp cho nàng về Uji. Kaoru đã có
những ngày gần gũi bên Ukifune khi dạy nàng học đàn. Thật trớ trêu khi
cả Kaoru và Niou đều yêu mê mệt Ukifune, còn Ukifune ban đầu yêu Kaoru,
nhưng sau đó lại bị cuốn vào mối tình cháy rực của chàng trai trẻ Niou.
Cuối cùng, hầu như quẫn trí khi đối diện với sự lựa chọn, cân nhắc khó
khăn trong tình cảm, Ukifune đã bỏ trốn và trầm mình xuống dòng sông ở
Uji. Một gia đình tăng ni đã cứu nàng, đưa nàng về Ono và nàng đã xuống
tóc quy y.
Trong niềm thương nhớ Ukifune vô hạn, Kaoru đã nhận đứa em trai nàng
(cùng cha khác mẹ) làm tiểu đồng. Khi biết Ukifune chưa chết mà đang ẩn
tu, chàng đã đem theo cậu tiểu đồng đi tìm nàng. Đứa em trai cầm thư
của Kaoru xin gặp người chị yêu, nhưng cậu vô cùng đau khổ khi Ukifune
không ra gặp, ở sau bức màn lạnh lùng trả lại thư. Chàng sứ giả lủi
thủi ra về. Câu chuyện dừng lại ở đây, khi con thuyền trôi nổi Ukifune
đã ở bên kia bờ thế tục.
Việc tóm tắt tác phẩm như trên là rất sơ sài, do nội dung truyện hết
sức phức tạp với khoảng 400 nhân vật, trong đó tập hợp nhiều bối cảnh
khác nhau và có tới 30 nhân vật chính.
